Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü Atık Yönetimi Usül ve Esasları

Atık Yönetimi

1. Kimyasal atıklar: Etiketli kaplarda toplanır, kesinlikle lavabolara dökülmez
2. Biyolojik atıklar: Kırmızı tıbbi atık torbalarında toplanır.
3. Delici-kesici atıklar: Delinmeye dayanıklı kutularda toplanır.
4. Evsel atıklar: Siyah torbada, geri dönüşüm atıkları mavi torbada biriktirilir.
5. Tüm atıklar periyodik olarak toplanır ve yetkili birimler aracılığıyla bertaraf edilir.

Atıkların Tasnifi

Evsel Atıklar

• Kontamine olmamış ofis ve mutfak atıkları.
• Siyah torbalarda toplanır, belediye çöpüne verilir.

Ambalaj / Geri Dönüşebilir Atıklar

• Kağıt, karton, plastik, cam, metal (kontamine olmamış).
• Mavi torba veya geri dönüşüm kutularında toplanır.

Tıbbi Atıklar

• Enfeksiyöz: Kan, kültür, kontamine malzeme.
• Patolojik: Doku, organ, hayvan leşi.
• Kesici–delici: İğne, bistüri, lam-lamel, kırık cam.
• Enfeksiyöz/patolojik atıklar kırmızı torbada; kesici–deliciler sarı kutuda toplanır.

Kimyasal Atıklar

• Asit, baz, solvent, fenol, formaldehit, ağır metaller.
• Kimyasal dayanıklı sızdırmaz, uyumlu kaplarda ayrı ayrı toplanır, etiketlenir.
• Asit, baz, solventler ve reaktif kimyasallar uygun etiketli toplama kaplarında muhafaza edilir.

Biyolojik Atıklar

• Mikroorganizma kültürleri, hücre kültürleri, GDO materyalleri.
• Önce otoklavda dekontamine edilir, ardından kırmızı torbada tıbbi atığa aktarılır.

Tehlikeli Atıklar

• Sitotoksik ajanlar, pestisitler, basınçlı kaplar, ağır metaller.
• Ayrı etiketli kaplarda toplanır, lisanslı bertaraf firmasına teslim edilir.

Özel Atıklar

• Elektronik atıklar, piller, aküler, floresan lambalar, civa termometreleri.
• Üniversitenin Çevre Birimi aracılığıyla geri dönüşüme gönderilir.

Atıkların Depolanması

• Atıklar kaynağında ayrıştırılır, karıştırılmaz.
• Torba ve kaplar ¾ dolduğunda kapatılır, tekrar açılmaz.
• Tüm kaplarda atık türü, laboratuvar adı, tarih bilgisi yazılı olur.
• Evsel ve ambalaj atıkları: Normal çöp alanında veya geri dönüşüm noktalarında.
• Tıbbi atıklar: En fazla 48 saat; soğutmalı depoda 7 gün saklanır. Depo turuncu boyalı, üzerinde biyotehlike amblemi bulunur.
• Kimyasal atıklar: Uyumluluk esasına göre ayrı kaplarda, iyi havalandırılan depoda, yangın söndürücü ve döküntü kiti hazır olacak şekilde saklanır. En fazla 6 ay tutulur.
• Biyolojik atıklar: Otoklavdan sonra tıbbi atık çöpüne alınır.
• Tehlikeli atıklar: Ayrı kilitli depoda, 6 aydan fazla bekletilmez.
• Özel atıklar: Üniversitenin özel toplama kutularında geçici olarak saklanır.

Bildirim ve Bertaraf

• Tıbbi atıklar: Belediye veya yetkili firma tarafından alınır.
• Kimyasal ve tehlikeli atıklar: Lisanslı firmalara teslim edilir; “Ulusal Atık Taşıma Formu (UATF)” düzenlenir.
• Ambalaj ve özel atıklar: KTÜ Çevre ve Sıfır Atık Koordinatörlüğü tarafından geri dönüşüm tesisine gönderilir.
• Belge saklama: Tüm belgeler en az 3 yıl saklanır.
• Acil durum: Atık döküntüsü veya uygunsuz depolama tespitinde derhal Laboratuvar
• Sorumlusu, İSG Birimi ve Üniversite Çevre Yönetimi bilgilendirilir.

Sorumluluklar

• Laboratuvar Sorumlusu: Atıkların doğru ayrılması, depolanması ve kayıtlarının tutulmasından sorumludur.
• İSG/EHS Birimi: Eğitim, denetim, tatbikat ve raporlama görevlerini yürütür.
• Çalışanlar ve Öğrenciler: Atık yönetim kurallarına uymak ve uygunsuzlukları bildirmekle yükümlüdür.
• Üniversite Yönetimi: Lisanslı bertaraf firmalarıyla protokol yapmak, geçici depoların koşullarını sağlamakla yükümlüdür