Page 51 - E-Tez Bülteni Eylül 2025, SAYI 3

YÜKSEK LİSANS TEZİ
Şehir ve Bölge Planlama
Anabilim Dalı

Kent Çeperindeki Toki Uygulamalarının Planlama Normları
Açısından Değerlendirilmesi: Trabzon Örneği
Gamze KOLCUOĞLU
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Cenap SANCAR
Tez Özeti

Ülkemizde konut sorunundan en çok etkilenen alt ve orta gelir grubuna yönelik, kamu ve özel sektör farklı dönemlerde, çeşitli yöntemler
kullanarak konut üretimi gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda 1984 yılında Toplu Konut İdaresi kurulmuştur. Bu kurum, 2004 yılında Arsa Ofisinin
yetkilerini devralarak hazineye ait arazileri bedelsiz kullanma imkânına sahip olmuş ve kentlerde konut edinmede sorun yaşayan alt ve orta
gelir gruplarına yönelik kent çeperlerinde, plan dışı alanlarda bulunan kırsal nitelikli arsalara yatırımlar yapmaya başlamıştır. Bu durum da
kent çeperlerinde, plan bütünlüğünden uzak gelişim gösteren ve kentsel hizmetlerden yeterli şekilde yararlanamayan yerleşimlerin ortaya
çıkmasına neden olmuştur. Bu tez çalışması; kent çeperlerinde, orta ve alt gelir gruplarına yönelik üretilen TOKİ konutlarının, kentsel
hizmetlerden konut çevresinde ve erişim mesafesinde yararlanabilme durumunun, alt ve orta gelir grubuna yönelik üretilen TOKİ konutlarının
yine bu gelir grubu için konut değerinin erişilebilir olma durumunun ve TOKİ konutlarının kent ile ulaşım ilişkisinin incelenmesi amacıyla
hazırlanmıştır. Çalışmanın amacına yönelik literatür taraması yapılmış, 2018 ve 2024 yıllarında çalışma alanlarında anket ve görüşmeler
yapılarak veri toplanmıştır. Anket ve görüşme verileri ile çalışma alanları Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği ve planlama normları
kapsamında değerlendirilmiş, oransal ve yere dayalı erişilebilirlik yaklaşımları doğrultusunda konutların ekonomik erişilebilirlikleri incelenmiş ve
toplu taşıma araçlarının ulaşım süresi ile sefer sıklıkları kapsamında erişilebilirlik düzeyleri tespit edilmiştir. Çalışmanın sonucunda ise kent
çeperlerinde gelişim gösteren toplu konut alanlarının yer seçimi kararları, kentsel hizmetlere erişilebilirlik, konuta erişilebilirlik ve ulaşım
imkanları kapsamında değerlendirilmiştir.
Anahtar kelimeler: Toplu Konut Üretimi, TOKİ, Erişilebilirlik, Kentsel Hizmetlere Erişilebilirlik, Konuta Erişilebilirlik