Page 45 - E-Tez Bülteni Eylül 2025, SAYI 3
P. 45
DOKTORA TEZİ
Mimarlık Anabilim Dalı
Geleneksel Kırsal Mimari Mirasın Korunmasında Sel Ve Heyelan
Afet Risk Azaltımı Model Önerisi: Rize İkizdere Örneği
Mehmet Ali OTYAKMAZ
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Süleyman ÖZGEN
Tez Özeti
Ülkemiz kırsal alanlarındaki çeşitli tehlikelerle ve yok olma riskiyle karşı karşıya kalan özgün mimari mirasın afetlere maruz kalma
risklerinin gözardı edildiği görülmektedir. Afetler olmadan önce risk tespiti, risk analizi ve risk azaltım müdahaleleri yapmak, afet
olduktan sonra yapılan müdahale ve kurtarma çalışmalarına göre çok daha etkili ve ekonomik olmaktadır. Bu bağlamda tez
çalışması kapsamında Doğu Karadeniz kırsalında afete maruz saha içerisinde kalan İkizdere ilçesi Dereköy Köyü’ndeki geleneksel
mimari miras için heyelan ve sel risk azaltım model önerisi geliştirilmiştir. Risk analizi, risk değerlendirmesi ve risk azaltımı
aşamalarından oluşan modelde, öncelikle çalışma alanın heyelan ve sel duyarlılık haritaları oluşturulmuştur. Yapı ölçeğinde
geleneksel kırsal mimaride incinebilirliği etkileyen kriterler belirlenmiş ve iki farklı afet riski için ağırlıkları hesaplanmıştır. Yapıların risk
düzeylerini belirlemede etkili olan bir diğer girdi olarak değerlendirilen yapıların genel hasar seviyeleri Bulanık Mantık yöntemiyle
tespit edilmiştir. Risk değerlendirmesinde ise elde edilen veriler kullanılarak yapıların risk seviyeleri ve öncelikli risk azaltımı
yapılması gereken yapılar tespit edilmiştir. Son bölümde ise risk azaltımı için müdahale yönteminin belirlenmesiyle çalışma
sonlandırılmıştır.
Anahtar kelimeler: Kırsal mimari, Doğal afet, Kültürel miras, Sel ve heyelan, Risk yönetimi, İncinebilirlik
