Page 42 - E-Tez Bülteni Eylül 2025, SAYI 3
P. 42
YÜKSEK LİSANS TEZİ
Mimarlık Anabilim Dalı
Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının İncelenmesi:
Trabzon Kenti Örneği
Esra TURAN
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Ahmet Melih ÖKSÜZ
Tez Özeti
Kentsel dönüşüm; zaman içerisinde kent parçalarında fiziksel, sosyal, ekonomik faktörlerden dolayı gerçekleşen değişimlerin, meydana getirdiği çeşitli
kentsel sorunlara çözüm olarak yaşam standartlarının yükseltilmesi amacıyla yapılmaktadır. Türkiye’nin birçok kentinde gerçekleşen bu uygulamaların
amaç, kriter ve ele alınış biçimi olarak ilk ortaya çıktığı Batı ülkelerine kıyasla farklılaştığı görülmektedir. Fiziki mekanın dönüşümüne indirgenen bu
süreç, bir bütün olarak ele alınmadan uygulandığında çeşitli sorunları da beraberinde getirmektedir. Oysaki kentsel dönüşüm sadece fiziksel
boyutuyla değil kentin mekansal ve sosyal bütünlüğünün sağlanması ve sürdürülebilirliği için sosyal, ekonomik, kültürel yapının dikkate alınarak
geliştirildiği tüm boyutlarıyla anlaşılması ve uygulanması gereken kapsamlı bir müdahale biçimidir. Çalışma kapsamında incelenen Trabzon kentinde
gerçekleştirilen üç dönüşüm projesi olan Zağnos ile Tabakhane Vadileri ve Çömlekçi Kentsel Dönüşüm Projelerinin, Batının kentsel dönüşümle ilgili
temel aldığı ilkeler çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda Almanya, Fransa ve kentsel dönüşümün ilk ortaya çıktığı ülke olan
İngiltere olmak üzere belirlenen Batı ülkelerinde yapılan dönüşüm uygulamalarının kentsel dönüşümün boyutları kapsamında incelenmesiyle ortaya
konulan ilkeler ve parametreler literatür araştırmasıyla belirlenmiştir. İlgili belediyelerden alanlara ait imar planları, mimari proje, raporlar vb. teknik
veriler elde edilmiş, çalışma alanlarında yerinde inceleme, gözlem ve tespit yapılmıştır. Trabzon’daki dönüşüm uygulamalarının belirlenen kriterler
çerçevesinde yapılan değerlendirme sonucunda yalnızca fiziksel boyutunun ele alındığı, sosyal, ekonomik ve yasal boyutlarının göz ardı edildiği
görülmüştür. Çok boyutluluğa sahip olan kentsel dönüşümün bütüncül olarak ele alınmasının önemi vurgulanan bu çalışma ileride gerçekleşebilecek
kentsel dönüşüm uygulamalarının hangi ilkelere göre, nasıl ele alınması gerektiğine ışık tutacak, daha yaşanabilir kentlerin oluşmasına katkı
sağlayacaktır.
Anahtar kelimeler: Kentsel Dönüşüm, Fiziksel- Sosyal- Ekonomik- Yasal Boyut, Dönüşüm İlkeleri
