Page 19 - E-Tez Bülteni Eylül 2025, SAYI 3

DOKTORA TEZİ
İnşaat Mühendisliği Anabilim Dalı

Trabzon Bölgesi İçme Suyu Arıtma Tesisi Çamurlarının Zemin
Stabilizasyonunda Kullanılabilirliğinin Araştırılması

Kemal AYDIN
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Osman SİVRİKAYA
Tez Özeti

Bu çalışmada, içme suyu arıtma tesislerinden elde edilen atık çamurların killi zeminlerin stabilizasyonunda kullanılabilirliği
araştırılmıştır. Bu kapsamda, Trabzon ilinin farklı bölgelerinde bulunan Esiroğlu (AÇ-1), Derecik (AÇ-2) ve Akçaabat (AÇ-3) içme
suyu arıtma tesislerinden (İSATAÇ) temin edilen atık çamur numunelerinin fiziksel, mekanik, kimyasal ve mineralojik özellikleri
belirlenmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda, Esiroğlu İçme Suyu Arıtma Tesisi’ne ait atık çamuru (AÇ-1), diğer atık çamurlara
kıyasla zemin stabilizasyonu açısından daha uygun mühendislik özellikleri sergilemiştir. Bu doğrultuda, başlangıçta belirlenen %0, 5,
10, 20, 30 ve 50 atık oranları yerine, malzemelerin verimli kullanımı açısından, en uygun performansı gösteren %0, 10, 30 ve 50
katkı oranları seçilerek ileri düzey deneylere bu etkili atık oranları ile devam edilmiştir. Belirlenen atık oranlarında hazırlanan
numunelere, 0, 7, 15, 30, 60 ve 360 günlük sürelerde kür uygulanmış; ayrıca donma-çözülme dayanımını değerlendirmek amacıyla
0, 1, 3, 5, 7 ve 11 çevrimlik deneyler gerçekleştirilmiştir. Bu işlemler sonrasında, numunelerin mikro yapısal değişimleri Taramalı
Elektron Mikroskobu (SEM) ve XRF analizleri ile detaylı olarak incelenmiştir. Elde edilen bulgular, özellikle Esiroğlu arıtma tesisine
ait atık çamurun, stabilize edilecek zeminlerin performansını iyileştirmede etkili bir katkı malzemesi olarak değerlendirilebileceğini
ortaya koymuştur.

Anahtar kelimeler: Atık çamur, zeminlerin stabilizasyonu, kür, donma-çözülme