Page 21 - E-Tez Bülteni Eylül 2025, SAYI 3

YÜKSEK LİSANS TEZİ
İstatistik ve Bilgisayar Bilimleri
Anabilim Dalı

Amalgamlama Atıklarında Bulunan Altın ve Cıvanın
Mineralojik Karakterizasyonu
Mouhamed Vadel ETHMANE
Tez Danışmanı: Prof. Dr. İbrahim ALP
Tez Özeti

Çalışmada, Moritanya’da yürütülen küçük ölçekli altın madenciliği (ASGM) faaliyetlerinden çıkan amalgam atıklarındaki altın (Au) ve cıva
(Hg)’nın karakterizasyonu amaçlanmıştır. Numunelere yoğunluk ve boyut dağılım analizi, kimyasal analiz yöntemleri uygulanarak metal içerikleri
belirlenmiş; karakterizasyon testleri uygulanarak mineralojik fazlar incelenmiştir. Ayrıca altının kazanılması ve cıvanın uzaklaştırılmasına yönelik
çözündürme testleri gerçekleştirilmiştir. Sahadan alınan örneklerin 14.41 g/t altın ve 179.4 g/t cıva tenörüne sahip oldukları, bunun yanında 1 g/t
gümüş ve 364.8 g/t bakır içerdiği belirlenmiştir. Atığın boyut dağılımının 150 ile 74 mikron arasında yığışım gösterdiği ancak altın ve cıvanın
tenörlerinin ince boyutlarda daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Örnekte SiO2 içeriği %89.57 seviyesinde olup çok düşük oranlarda %2.6 Al2O3
ve %2.46 Fe2O3 bulunmaktadır. Ağır ortam ayırmasında altın kazanım oranları boyut inceldikçe artmasına rağmen %23.49 ile %70.67 arasında
değişmiştir. %0.34-1.90 oranında alınan ağır ürün içinde altın tenörü 300 - 2543.8 g/t arasında cıva tenörü ise 2082-8700 g/t olarak alınmıştır.
Atıkların temel olarak Kuvars’tan mineralinden oluştuğu ve altının büyük oranda serbest olarak bulunduğu gözlemlenmektedir. 24 saatlik siyanür
liçi ile altın %90, gümüş %22 ve cıva %71 çözünmüştür. Öğütme ile daha ince tane boyutlarına indirilen örneğin kazanım verimlerinde artışlar
gözlemlenmiştir. Glisin liçi ile ise 12 saatlik süre sonunda %94.8 altın, %92.9 gümüş, %49.2 cıva ve %6.1 bakır çözünürlüğü elde edilmiştir. Cıvadaki
düşük çözünme veriminin zinober mineralinin varlığından kaynaklandığı belirlenmiştir. Bulgular, çevre dostu bir alternatif olan glisin ile yüksek
altın ve gümüş kazanımının yanında cıvanın da yüksek oranlarda çözeltiye alınabildiğini göstermektedir. Bu durum toksik bir reaktif olan siyanür
liçine göre önemli bir avantajdır.
Anahtar kelimeler: Zouérat, Amalgamlama atıkları, Karakterizasyon, Au, Hg, Kazanım